Een combine is een echte krachtpatser en wordt in de volksmond ook wel maaidorser, of pikdorser genoemd. Een combine wordt gebruikt voor het oogsten van graan, koolzaden en graszaden.

De combine is, zoals de naam al aangeeft, een combinatie van een zwadmaaier en een dorsmachine. Combines hebben een maaibalk, een maaibord, een haspel, een vijzel, een dorstrommel en meerdere zeven. Een combine kan in één keer het gewas maaien, dorsen en zaden schonen. Een maaiwerktuig wordt bevestigd aan de voorzijde van de combine. Dit maaiwerktuig bestaat uit een maaibalk, een maaibord en een haspel.

Geschiedenis

De combine of maaidorser is ontstaan aan het begin van de twintigste eeuw. De eerste combines waren getrokken versies. Veelal werden deze maaidorsers getrokken door een tractor. Halverwege de twintigste eeuw kwamen de eerste zelfrijdende maaidorsers.

In het begin waren de maaibordbreedtes lang niet zo groot als tegenwoordig. Inmiddels zijn in Nederland maaibordbreedtes van tien meter of groter geen uitzondering meer. De maaibreedte kan op het moment van schrijven van dit artikel, variëren van 3 tot 24 meter! In verband met de efficiency zoeken fabrikanten steeds meer de capaciteitsgrenzen van wat nu mogelijk is op. Op dit moment lijkt die grens voorlopig wel bereikt. Combine fabrikanten vernieuwen voornamelijk de techniek zoals de dorssystemen en de elektrische systemen. Maaidorsfabrikanten maken inmiddels voor de combines tevens gebruik van een GPS (global positioning system).

Ontwerp van de maaidorser

Aan het ontwerp van de eerste zelfrijdende maaidorsers is tot op de dag van vandaag niet veel verandert. Voorop de combine zit een maaibord. Dit maaibord wordt gevolgd door het dorsmechanisme. De chauffeur zit bovenop de maaidorser en zit daarmee praktisch in het midden. Achter de chauffeur is de graantank en de motor geplaatst.

Werking van de combine

Het maaien werkt als volgt: Het te maaien gewas wordt een klein stuk boven de grond afgemaaid, waardoor er een klein stukje van de stengel (de stoppel) achterblijft. Na het maaien valt het gewas op een maaibord en wordt vervolgens door een ronddraaiende haspel en een transportband of vijzel de dorstrommel ingevoerd.

Het dorsen komt na het maaien en werkt als volgt: Het gemaaide gewas wordt via een transportband tussen de dorstrommel en de mantel geleid waar door wrijving het zaad (korrel) van het stro wordt gescheiden. Daarna komt het stro op de zogenaamde schudders en de met het stro meegevoerde korrels vallen door gaten, die kleiner zijn dan het stro, naar beneden op de eerste zeef.

De zaden vallen uit de dorstrommel op de eerste zeef. Hieronder zitten meerdere zeven. De gaten in de zeven gaan van boven naar beneden van grote gaten naar kleine gaten. Door middel van een ventilator wordt lucht door de zeven geblazen, waardoor alleen zwaardere delen (de zaden) door de zeven vallen. Uit het schoningsproces komen drie productstromen.

Op de bovenste zeef blijft uitsluitend afval liggen. Dit afval bestaat uit kaf en lege aren en wordt op de grond achtergelaten door de maaidorser. Indien dit afval te grof is kan er achter de combine een hakselaar worden gehangen, die het grove afval tijdens dorsproces vermaalt tot fijner afval. Op de onderste zeef blijven halve ongedorste aren en korrels die nog aan het kaf vastzitten, liggen. Deze ongedorste aren worden opnieuw naar de dorstrommel gebracht en opnieuw gedorst. Het resultaat valt vervolgens uit de onderste zeef. Dit is schoon zaad en wordt vervolgens naar de graantank gebracht.

De hoeveelheid lucht dat door de zeven wordt geblazen, moet voor een optimaal eindresultaat precies worden afgesteld. Is de hoeveelheid luchtstroom aan de lage kant, kunnen met het zaad ook stukjes stro meegeblazen worden. Andersom is de hoeveelheid lucht te groot, kunnen de zaden ook weggeblazen worden. De hoeveelheid lucht dat door de filters wordt geblazen, is afhankelijk van het toerental van de ventilator. Er worden verschillende zeven gebruikt, afhankelijk van de gewassen die geoogste dienen te worden. Fabrikanten van maaidorsers hebben inmiddels de techniek van de zeven verbetert en hebben de zeven verstelbaar gemaakt.

Combine merken

Er zijn veel combine merken. We noemen er een paar:

  • Claas
  • Laverda
  • John Deere

Door de komst van combines en de grote doorontwikkeling, is de mens in staat om gigantische hoeveelheden gewassen te oogsten en deze tegelijkertijd te schonen. In verband met de groeiende wereldbevolking zijn maaidorsers geen overbodige luxe.